İnsan Davranışları ve Sosyal Çevre 2

1.Hafta

⚡Yetişkinlik  Dönemleri 🅰️

Yetişkin kişinin fiziksel ve ruhsal açıdan olgunlaşmış kabul edilir

❓Durağanlık (Karanlık)➡️ Optimal işlevselliğe ulaşıldığında gelişim görece stabil hale gelir

❓Geri Döndürülemez düşüş ➡️ Duyu ve motor yeteneklerde azalma ile birlikte gelişimi geriye doğru gider 

❓Telafi edilen düşüş➡️ Akışkan Zeka azalırken , bilgi ve deneyime dayalı kristalize  zeka artmaktadıe (bilgelik)

❓Gelişimsel model ➡️ Yetişkinlerde potansiyellerini geliştirmeye devam ederler. Gelişimsel krizlere uyum sağlarlar ve yeni deneyimler öğrenirler 

⚡Genç yetişiknlik ,🅰️

Genellikle 18-30 aralığı olarak değerlendirili 

 Aktif & fiziksel gücün zirvesi

Erikson psikososyal model 

Yakınlığa karşı izolasyon 

Levinson (1974); genç yetişkinliği küçük dilimlerde değerlendirmiştir. 

17-24 yaş aralığı: Aileyi bırakma ve bağımsızlık

22-28 yaş aralığı: Yetişkin dünyasına giriş

30 yaş geçişi: Yaşamın geri kalanının nasıl yapılandırılacağına yönelik karar verme

30-40 yaş aralığı yerleşme dönemi, yaşam kurma etkinlikleri

***Bazı çalışmacılar 18-25 yaş aralığını beliren yetişkinlik (emerging adulthood) olarak ayrı bir dönem olarak değerlendirmektedir. 

⚡Genç Yetişkinlik Gelişimsel Görevleri 

Havighurst’e göre genç yetişkinlikteki temel gelişim görevleri şunlardır: 🅰️

🕳️Eş seçimi

🕳️Eşle birlikte yaşamayı öğrenme

🕳️Bir aile kurma

🕳️Çocuk yetiştirme

🕳️Bir evin işlerini yürütme

🕳️Bir uğraş başlatma

🕳️Yurttaşlık sorumluluğunu üstlenme

🕳️Uygun bir toplumsal gruba katılım

⚡Yakınlığa karşı yalıtılmışlık (Erikson)

🔎Genel olarak genç yetişkinlik döneminde bedensel, cinsel ve bilişsel açıdan en üst düzeye ulaşılmaktadır.

Gençlik döneminden çıkarılan kimlik duygusu, yoğun bir sevgi ilişkisi içinde eritilerek gerçek bir yakınlığın yaşanmasına fırsat verecektir.

Genç yetişkinler kendi kimliklerini başka insanlarla bütünleştirmeye hazır ve isteklidirler. 

Yakın bağ kurmak, bireyin kendi kimliğini feda etmekten korkmadan, bir başka kişiyle paylaşma ve verme becerisidir. 

⚡Yetişkin Bağlanma Stilleri

🔎Hazan ve Shaver (1987), Ainsworth'un küçük çocuklar üzerinde yaptığı araştırmada önerilen aynı üç genel kategoriyi kullanarak yetişkinlerin bağlanma stillerini tanımladılar: güvenli, kaçınan ve kaygılı/kararsız. 

Başkalarına yakınlaşmayı nispeten kolay buluyorum ve onlara bağlı olma konusunda ve onların da bana bağlı olmalarında rahatım. Çoğu zaman terk edilmekten ya da birisinin bana fazla yaklaşmasından endişe duymuyorum.

Başkalarına yakın olmaktan biraz rahatsızım. Onlara tamamen güvenmeyi zor buluyorum, onlara bağımlı olmama izin vermekte zorlanıyorum. Birisi çok yakınlaştığında gergin oluyorum ve çoğu zaman partnerim benim kendimi rahat hissettiğimden daha yakınlık kurmamı ister.

Başkalarının benim istediğim kadar yaklaşma konusunda isteksiz olduklarını görüyorum. Partnerimin beni gerçekten sevmediğinden veya benimle birlikte kalmayacağından sıklıkla endişeleniyorum. Partnerimle bütün olmak istiyorum ve bu bazen insanları korkutuyor.

⚡Batholomew Yetişkin Bağlanma Stilleri 🅰️

🔎Bartholomew (1990) yetişkinlerde bağlanmaya ilişkin bu kategorik görüşe karşı çıktı ve yetişkin bağlanmasının en iyi şekilde iki boyuta göre değişebileceğini belirtti; bağlanmayla ilgili kaygı & bağlanmayla ilgili kaçınma. 

Bağlanmayla ilgili kaygı, bir yetişkinin partnerinin onu gerçekten sevip sevmediği konusunda ne kadar endişe duyduğunu ifade eder. Bu kişiler partnerlerinin onları reddedeceğinden ya da terk edeceğinden korkarlar.

Bağlanmayla ilgili kaçınma, bir yetişkinin başkalarına açılıp açılamayacağını ve başkalarına güvenip güvenemeyeceğini hissetmediğini ifade eder. Bu kişiler açılmaktan rahatsızdırlar ve bu tür bir bağın özerklik duygularını sınırlayabileceğinden korkabilirler. 

🅰️

⚡Genç Yetişkinlikte Bağlanma🅰️

🔎Güvensiz bağlanan yetişkinler ilişkilerinde daha düşük tatmin yaşamaktadır.

🔎Kaçınmacı bağlanmaya sahip olanlar partnerlerine daha az destek gösterirler. 

🔎Genç yetişkinler, orta yaşlı veya yaşlı yetişkinlere göre bağlanmayla ilgili kaygıyı daha fazla göstermektedir.

🔎Anne-babalarıyla daha güvenli ve olumlu ilişkiler kuran genç yetişkinler, daha güvensiz bağlananlara göre yetişkinliğe geçişi daha kolay yapmaktadır.

🔎Güvenli bağlanan yetişkinlerin ebeveynleriyle olan erken çocukluk deneyimlerini destekleyici, sevgi dolu ve nazik olarak tanımlama olasılıkları daha yüksektir.

🔎Ancak, güvensiz bağlanmış bireylerin, kardeşleriyle, diğer aile üyeleriyle, öğretmenleriyle ve yakın arkadaşlarıyla ilişkileri de dahil olmak üzere bir dizi düzeltici 

🔎Erken deneyimler, kişinin kaderini belirledikleri için değil, daha sonraki deneyimlere temel oluşturdukları için önemli kabul edilir.

⚡Genç Yetişkinlikte İnsan İlişkilerinde Temel Davranış Biçimleri

☘️Çekingen Davranış Biçimi (İçe Dönük); bireyin duygu, inanç, düşünce gibi kendine özgü unsurları yansıtmada yetersiz olması, hakları başkalarınca çiğnenince buna karşı koyamaması ve kendini savunamaması olarak tanımlanmaktadır.

☘️Saldırgan Davranış Biçimi; insanların duygu, düşünce ve inançlarını genellikle dürüst olmayan uygunsuz yollarla ve diğer bireylerin haklarını çiğneyerek ifade etme biçimidir.

☘️Atılganlık; güvenli girişkenlik, kendine güvenli davranış olarak kavramlaştırılmıştır. Atılganlık, bireyin haklarını korumada, düşüncelerini, duygularını ve inançlarını doğrudan, dürüst, uygun yollarla başkalarının haklarını gözeterek ortaya koyma biçimidir.

⚡Atılganlık (Sözel-Davranışsal)

🕳️Takdir etme, iltifat etme

🕳️İltifata teşekkür etme

🕳️Ben diliyle konuşma

🕳️Fikir farklılığını saldırganlık olmadan ifade etme

🕳️İsteği ricada bulunarak dile getirme

🕳️Konuşmanın zamanlaması

🕳️Hayır diyebilme

🕳️Olumlu olumsuz duygularını ifade edebilme

🕳️Genel konuşmaları başlatma, sürdürme ve sonlandırma yeteneği

⚡Atılganlık (Sözel Olmayan)

🕳️Ses tonu mesaja uygundur.

🕳️Konuşma akıcı ve açıktır.

🕳️Göz teması kurulur.

🕳️Beden kendinden emin ve diktir.

🕳️Kişisel mesafe ayarlanır.

🕳️Sözlü ve sözsüz mesajlar uyumludur.

⚡Atılganlık- Müdahale

🕳️Role Playing (Senaryo üzerinden canlandırma)

🕳️Kart Oyunları Serbest Konu Çalışması (Grup çalışması)

🕳️Günlük Tutma

2. Hafta🪵

🦿Genç Yetişkinlikte Biyolojik Gelişim

🔎İnsanlar yetişkin dünyasına girdiklerinde fiziksel gelişimlerini tamamlarlar. 

Biyolojik gelişim doruklardadır. 

30 yaştan itibaren ufak çapta aşamalı gerilemeler başlar. 

Görev performansı 30 yaş civarında en yüksektir.

Görme, duyma ve diğer duyuların en keskin olduğu dönemdir.

40-45 yaşlarına kadar böyle iken, bu yaşlarda öncelikle işitmede ve görmede zorluklar başlar. Diğer duyusal düşüşler yaşlılık döneminde ortaya çıkar. 

👨🏻‍⚕️Sağlıklı Yaşam Stili 

🔎Sağlıklı yaşam stili oluşturmak fiziksel sağlık açısından belirleyici bir faktördür. 

Beslenme; ölçülü yemek, tuz ve yağ açısından kısıtlanmış beslenme

Sigara ve alkol kullanımı

Egzersiz

Yeterli uyku

Stres (kaynak yokluğu ile ilişkili olabilir)

Kadınlarda daha çok sağlık problemleri

  görülür.

🦿Fiziksel Sağlık

🔎Kadınlar arasında meme kanseri en yaygın sorunlardandır. Her 8 kadından birisi yaşam sürecinde bu hastalığı deneyimliyor.

Erken teşhis tedavi açısından önemlidir. En yaygın belirtiler; bir göğsün diğerine göre büyük/küçük olması, sıvı akıntısı, göğüs ucunda şekil ve renk değişiklikleri, ağrı ve kolda ağrı olarak sıralanabilir. 

Genetik faktörler, ailede aynı hastalık öyküsü, çocuksuz kadınlar, 30 yaşından sonra çocuk sahibi olan kadınlar biraz daha risk altındadır.

🦿Bilişsel Gelişim 

🔎Schaie; Yetişkin bilişsel gelişiminde toplumsal vurgular önemlidir. Bu değişiklik bireyin yetişkin yaşamında üstelendiği sorumlulukların ve ilişkilerin sonucudur.

Genç yetişkinlik başarma (amaca yönelik öğrenme) şeklinde tanımlanabilecek bilişsel gelişim evresini yansıtır. 

Başarma evresi, çocukluk ve ergenlik sürecinde toplanmış bilginin uygulanması evresidir. Genç yetişkin daha önceki kazanım evresinde topladığı bilgileri, başarma evresinde dünyada yer edinmek için kullanmaya başlar. 

Bu bilgiler, genç yetişkinin hem özel yaşamında hem de mesleki yaşamında uygulanmaya başlanır. 

🦿Bilişsel Gelişim

🔎William Perry> Ergenler dünyayı doğru-yanlış, iyi-kötü, biz-onlar, güzel-çirkin gibi iki kutuplu olarak görmektedirler.

Bununla birlikte, genç olgunlaştıkça ve yetişkinliğe doğru ilerledikçe başkalarının değişik görüşleri olabileceğini fark etmektedir. 

Böylece ikili düşünme, yerini çoklu düşünmeye bırakmaktadır.

Kişisel görüşler başkalarının eleştirisine uğradıkça bu kez çoklu düşünme göreceli bağıl düşünmenin yolunu açmaktadır.

Bunu izleyen tam görecelilik aşamasında birey artık doğrunun göreceli olduğunu; bir olayın anlamının içinde oluştuğu bağlama bağlı olduğunu tam olarak kavrar. 

🔴 3. Hafta

⚡Evlilik İstatistikleri

⚡Evlilik İstatistikleri 

Neden Evleniyoruz❓

🟫Yalnızlık

🟪Cinsel gereksinim

🟦Evli insanlar çoğunlukta olduğu için

🟩Sosyal statü toplumsal beklentiler

🟨Sevgi gereksinimi

🟧Mutlu bir yaşam

🟥Ekonomik dayanışma

⬜Çocuk sahibi olma

⬛Sahiplenme duygusu

🟤Ebeveynlerin istekleri

Evliliğin İşlevleri 🅰️

☘️Nüfusun yenilenmesi

☘️Cinsel davranışların düzenlenmesi

☘️Duygusal ihtiyaçlarım karşılanması

☘️Daha yüksek yaşam memnuniyeti

☘️Kişisel gelişimin pekiştirilmesi

👩‍❤️‍👨Evlilik Öncesi Arakadaşlık - Flört

🕳️Evliliği düşünmeye başlayan gençler için arkadaşlık bir "arayış dönemadır. Bu dönemde bireylerin "ideal es tipi şekillernmeye başlar, gençler evlenecekleri kişide aradıkları özellikleri, asla evlenmek istemedikleri karakterleri tanımlariar Yapılan araştırmalar, pek çok kittusenin eş seçerken önceden belirledikleri "ideal exe, vlaşmalan mümkün olmamakla birlikte, tasarladıkları ideal eş niteliklerine elden geldiğince bağlı kalmaya gayret ettiklerini göstermektedir.

🕳️Arkadaşlık bireylere, cinsiyetine, kişiliğine özgü bireysel özelliklerini tanıma. benzer ve farklı yönlerini inceleme firsatı verir. Arkadaşlık dönemi dürüstinge dayanan ve bireylerin barbirlerının gerçek kimliklerinı görmelerini sağlayacak ortam içinde geçmelidir. Arkadaşlık süreci bireylerin, arkadaşlıklarını sonlanduma","sürdürme" ya da "evliliğe karar verme" olasılıkları bulunması nedeniyle önemli bir aşamadır.

 

😎Eş Seçimi

 

🔄ZIT TERCİH SEÇIMI

🔎Yaşamını  merak. Heyecan ve farklılık üzerine kuran kişilerin tercihi olarak biliniyor kileriana olsa 

🤵🏻‍♂️👰🏻‍♂️TAMAMLAYICI SEÇİM

🔎Tamamlayıcılik ilkesinde ise kişi eş seçiminde tercihini  kendinde olmayan vaflara sahip adaydan yana kullanıyor bu evliliklerde bütün olabilmek ve gerekli adımları atmak adına  doğru seçim olarak değerlendiriliyor 

🤹🏻‍♂️BENZERİNİ SEÇMEK

🔍Kişinin kendi  kültürüne , inancına  eğitim ve ekonomik düzeyine uygun adayla evlenmesidir.

🔍Adayların meslekleri doğup büyüdükleri Topraklar düşünceye pıları hatta boylarının denkliği bile beraberinde destekleyici bakış açılarını gerektiriyor büyükler damadın veya gelinin kültürel benzeri aile yapısı ve mesleği ile ilgilenirken yaşıtları daha çok estetik uygunluk boy uyumu e tarafların birbirine gösterdiği ilgiye odaklanıyor bu benzerlik ilişkilerinin  evliliğe gitmesini hızlandırıyor

🤷🏻‍♂️Geç Evlenme Nedenleri 

🔎Geçmişte karşılaştıkları ve zamanla kendilerini hatalı buldukları başarısız denemeleri olan bireyler böyle hareket etmektedirler. 

🔎Evlenme şanslarını, genellikle gösterdikleri gereksiz çabalarla kısıtlarlar ve büyük olasılıkla da evlenemezler. 

🔎Evlenebilecek uygun yaşlarda teklifleri, sürekli ve kasıtlı olarak reddeden bireyler yaşlarının ilerlemekte olduğunu fark edince telaşlanırlar. 

🔎Evlenmenin meslek sahibi olmaya, eşin ise mesleki başarıyı engelleyeceğine inananlar, mesleki ve sosyal statüye aşırı değer bağlayanlar evliliği uzun süre ertelerler.

🔎 Bu şartlar sağlandığında ise çevrelerinde istedikleri özellikteki kişilerin sayısı azalınca yalnız kalırlar. 

🔎Genellikle anne ve babaların çocuklarına kimseyi eşdeğer görmedikleri ya da kendilerinin yaptıkları başarısız evliliklerden koruma durumu. 

🔎Bazı bireyler yetiştikleri ailenin evlilikle ilgili etkileri sonucu olumsuz tutumlar geliştirirler. 

🔎Anlaşılamayan, sürekli tartışılan ve kavga edilen ortamda yaşayan bireyler için evlilikle geçimsizlik eş anlam kazanır. 

🔎Ailesine ve yakınlarına karşı ekonomik sorumlulukları bulunan ve bu duruma aşırı değer veren bireyler eşlerini ve ileride olabilecek çocukları idare edemeyecekleri endişesiyle evlilik kararı alamazlar. 

Yaşın ilerlemesiyle beklentilerin değişmesi, evlilik kararı almayı olumsuz etkilemektedir. 

🔎Bazı bireyler geçmişte âşık oldukları kimseyi her türlü kusurdan uzak bir kişiliğe dönüştürür ve başkasının onun yerini alabileceğine inanamaz, evlilik için bütün olanakları reddeder

🧎🏻‍♂️Evlilik  Öncesi Görüşmelerde Önemli Konular 

💭Farklı seçenekler söz konusu olmalıdır

💭Bu süreç içten ve samimi olarak yürütülmelidir 

💭Akıl ve duygusallık dengesi korunmalıdır 

💭Karar vermede acele edilmemelidir 

💭Yakın akrabalık durumlarına dikkat edilmesi gerekir

💭Kişinin  öncelikle kendini tanımaya çalışması gerekir

💭Arkadaşlık evlenme sözü ile başlatılmamalıdır

💭Grup arkadaşlığından bireysel arkadaşlığa geçiş daha faydalı olabilir

💭Arkadaşık ilişkileri ölçülü ve saygılı olmalıdır 

💭Kaderciliğe değil akıl ölçülerine göre harekat edilmelidir

👀Diğer Yaşam Tarzları

💢Birlikte yaşama:

🔻Bazen bir evlilik öncesi deneyim

🔻Yaşamı bir partnere adamak istememe

🔻 Cinsel özgürlük

🔻Kendine yaşam alanı oluşturma

🔻Geniş aile ve akrabalarla ilişkilerden kaçma

🔻İlişkiyi kolayca sonlandırma & değiştirebilme

🔆Bekar yaşama:

🔸Bazıları tercih eder.

🔸Daha az duygusal ve mali yüktümlelak

🔸Artan kariyer fırsatları

🔸Bağımsızlık, özgürink

🔸Bazıları uygun partneri bulamaz

❣️Mutlu Evlilikler - Evlilik Öncesi Faktörler 

〽️Mutlu evliliği olan bir aileden gelme

〽️Mutlu bir çocukluk geçirenler

〽️Tatlı sert (ılımlı ancak kurales) ebeveynleri olanlar

〽️Ebeveynleri ile uyumlu ilişkısı olan kişiler

〽️Karşı cinsle iyi geçinenler

〽️Evlilik öncesi bir yıldan fazla birbirini tarumak

〽️Ebeveynlerin evliliği onaylaması

〽️Birbirine yakın yaşta olmak

〽️Eşin sevgisinden tatmin olmak

〽️Aşk

〽️Ortak ilgiler

〽️Yaşama iyimser bakmak

〽️Duygusal istikrar

〽️Sempatik tutumlar

〽️Benzer kültürel geçmiş

〽️Dinsel inancın uyumu

〽️Meslek ve çalışma koşullarından memnun olma

〽️Delicesine sevmekten zivade arkadaşlıkla büyüyen bir aşk ilişkisine sahip olma

〽️İç görü ve kendini kabul

〽️Eşinin ihtiyaçlarının farkında olma

🧡Mutlu Evlilikler - Evlilik Sürecindeki Faktörler 🖤🤍

✔️İyi iletişim becerisi

✔️Eşitlikçi ilişki

✔️Eşin yakınlarıyla iyi geçinme

✔️Çocuk sahibi olma isteği

✔️Ortak ilgiler

✔️Sorumlu bir aşk

✔️Saygı ve arkadaşlık

✔️Cinsel oyumluluk

✔️Boş zamanı birlikte geçirmekten hoşlanma

✔️Sevgi ve şefkat dolu ilişki

✔️Alma-verme dengesini sağlama

⚜️Evlilik Dönemleri 🅰️

❇️Sanal Dönem

İnsanların kendilerini gizledikleri, sorunları görmezden geldikleri, her şeye evet dedikleri ve kendi gerçeklerini göstermedikleri bir dönemdir. Evliliğin başlangıcını oluşturan bu dönemde tarafların isteği kavga çıkmamasını, romantizmin sürmesini sağlamak ve dışarıdan bakılınca mutlu bir evlilik tablosu oluşturmaktır.

❇️GERÇEKÇİ DÖNEM

Çiftler bu dönemde yavaş yavaş “ben” demeye başlar. ”Ben böyle düşünüyorum, böyle istiyorum” gibi… Böylece bu dönem fikir ayrılıklarının, duyguların ve beklentilerin ortaya çıktığı yıllardır. Çatışmalar başlamaktadır. Yine bu dönemde, çiftler birbirlerinin aile fertleri ya da arkadaşları hakkında olumsuz görüşlerini de açıkça dile getirmeye başlıyorlar

❇️SUSKUNLUK DÖNEMİ

Suskunluk döneminde önceki dönemden gelen konular bir süre bir kenara bırakılır. Sessizlik dönemi başlar ve bir gün daha şiddetli olarak yeniden tartışılmalar başlar. Her patlama bir öncekinden daha şiddetli olur. Artık birbirlerine güvenlerini kaybetmeye başlayan çiftler “Eşimle bu konu konuşulmaz” diye düşünerek iletişimden kaçınmaya başlarlar. Bu dönemde boşanmanın ayak izleri duyulabilir. İki tarafta tek başına ayakta durabilecek durumdaysa boşanma gerçekleşiyor. Eğer çocuk varsa boşanma ertelenebiliyor. Aldatmaların en çok yaşandığı dönemdir. 

❇️Uzmanlık Dönemi

Hayat devam ettikçe çiftlerin önüne engeller, sorunlar çıkar. Uzmanlığa erişen çiftler, kriz yönetimini ustalıkla gerçekleştirirler. Ufak tefek hatalar olsa da patlamalar; küsmeler suskunluğa gitmeden halledilir. Duygusal ve mantıksal olarak gelişmiş bir ilişkide, çiftler önlerine gelen her engeli başarıyla aşarlar. 

👨🏻‍🍼Ebeveynlik🤰

🔱Yaşam tarzını tamamen değiştirir.

🔱Bakım sorumluluğu/Kadın ağırlıklı

🔱Olumlu (anlam, eğlence) olumsuz (bakım sorumluluğu, sosyal yaşamdan kopuş) deneyimler

🔱Sahip olunan kaynaklar ve çocuk sahibi olma isteği bu deneyimlerde önemli bir faktördür.

🔱Neden çocuk sahibi oluruz;

🔱Eski zamanlarda aileye katkı ve çalışmaları için, günümüzde ileride ebeveynlerin bakımı, neslin devamı, hayatın anlam kazanması, topluma birey yetiştirmek gibi nedenlerle çocuk sahibi olmayı istiyoruz.

👨🏻‍🦳Ebeveynlik Aşamaları🅰️

🔹Bekleyiş; doğum öncesi

🔹Balayı: ilk birkaç ay (mutluluk, bağlar kurulur, yeni roller)

🔹Plato; 3 yaşa kadar olan süreç; ebeveynlik davranışları düzenlenir.

🔹Çözülme; çocuk ilişkiyi serbest bıraktığında meydana gelir (evden ayrıldığında)

🔹Çocuklar beklentileri karşılamadığımda ebeveynler kendilerini başarısız görebilir çevresel faktörler

Çocuksuz Çiftler;

🔰Kültüre bağlı olarak bir damgalanmaya veya dışlanmaya neden olabilir.

🔰Yetersiz hissedebilirler.

🔰Evlilik ilişkisine zarar vereceğini düşünebilirler.

🔰Hayatta başka planları olabilir.

🔰İstenmeyen çocuklar ihmale ve istismara daha açıktır

4.Hafta 

Yıllara göre Boşanma İstatistikleri 

Evlilik Süresine göre Boşanma İstatistikleri 

💍Boşanma Süreci

🧡Boşanma iki insan arasındaki duygusal, kişisel beraberliğin ve yasal evliliğin sona ermesi olarak tanımlanmaktadır. Evli bir çiftin beraberliğinde sıkıntı hissi keyifli hissetmekten daha fazla yoğunlaştığı noktada çiftin problemleri de başlamaktadır

🧡Bazen bir çift evli olarak kalabilir ama aralarında duygusal bir boşanma oluşmuştur. Ama ailelerin kendilerine yaklaşımı, sosyal baskı, kültürün etkisi, dini inançlar, evlilik süresinde edinilmiş mülk ve paylaşımı, varsa çocuklarının durumu nedeniyle, çitler bir arada yaşamaya devam etmekte; bazen de şekilsel olarak evlerini ayırmakta veya yasal olarak boşanmakta ama duygusal olarak birbirlerinden boşanmamışlarsa, birbirlerini ilişkiye çekmek ve itme arasında gidip gelmektedirler. 

🧡Boşanmanın öncesi, sırası ve sonrasında yaşanabilecek bazı duygulardan ve onlara eşlik eden davranışlardan söz etmek mümkündür. Bu uzun sürecin herhangi bir diliminde bir uzmana başvurulması, bu durumun daha kolay şekilde atlatılmasına yardımcı olacaktır.  

Çiftleri Boşanmaya iten sebepler

🔎Eşlerden birinin yada her ikisinin evlilieğe hazır olmadan evlilik yapması

🔎Evliliğe hazır olmadığı halde sevmediği ev ortamından uzaklaşmak amacıyla evlenme 

🔎Erkeğin annesine bağımlı olması ve eşinin annesiyle özdeştirilmesi

🔎Eşin kaba güce başvurması baskı yapması

🔎Toplumsal kütürel uyuşmazlıklar

🔎Ruhsal bozukluklar 

🕵🏻‍♂️Çiftleri Boşanmaya  iten sebepler 

🍀Çiftlerin yaşı 20'nin altındaki eşlerde boşanmaya daha yüksektir 

🍀Nişanlılıgın uzun olması

🍀Evliliğin uzunluğu boşanmaların çoğu ilk beş yılda gerçekleşmektedir 

🍀Sosyal sınıf yüksek sosyoekonomik düzeyde daha fazladır

🍀Kadın eğitim oranı arttıkça Boşanma oranı yükseliyor

🍀Yerleşim  kentsel alanlardan daha fazladır

🍀Daha dindar insanlarda boşanma oranı daha azdır

Çiftleri Boşanmaya iten sebepler 

🎯Çiftlerin birbirini aşırı ölçüde kontrol etme ihtiyacı

🎯İlişkiyi kimin kontrol edeceği sorusu

Güç savaşı

🎯Çiftlerden birinin ya da her ikisinin duygularında değişme 

🎯Eşlerin birbirini artık çekici bulmaması

🎯Çiftlerin birbiriyle konuşmaması

🎯İletişimlerinin çeşitli nedenlerle kesilmesi

🎯Aldatma

🎴Boşanma Süreci Dönemler🅰️

Boşanma öncesi dönem düşünme dönemidir

🔰Bu dönemde, tatsız olan gerçeğin fark edilmesi söz konusudur. Önce tatminsizlik, hoşnutsuzluk, eşe ve ilişkiye yabancılaşma görülebilir.

🔰Sonrasında yoğun korku, çok büyük acı/ keder, şok, boşluk, kaos, yetersizlik ve düşük benlik değerinin deneyimlenmesi olasıdır. 

🔰Bu duygularla baş ederken, ortaya bazı davranış özellikleri çıkabilir. Partnerle yüzleşmek, tartışmak/münakaşa etmek, terapi arayışına geçmek, inkar, fiziksel ve duygusal olarak içe kapanmak, her şey yolundaymış gibi yapmak ve sevecenliği geri kazanmaya çalışmak bu davranışlardan bazılarıdır. 

Sağlıklı boşanma için de önce ilişkilerin düzenlenmesi gerekmektedir.

🎴Boşanma sırası dönem; mahkeme dönemidir. 

🔰Eşlerden bir ya da her ikisi depresyona girebilir; kızgınlık, ümitsizlik hissedebilirler, kendilerine acıyabilir, yoğun öfke, üzüntü ve yalnızlık hissedebilirler. 

🔰Bu duyguların ardından bir yas tutma veya rahatlama sürecine geçilir. Bu dönemde çiftlerin pazarlık etmeleri, çatışmaya girmeleri, birbirlerini tehdit etmeleri hatta bazen intihara teşebbüs etmeleri söz konusu olabilir. 

🔰Eşler artık fiziksel olarak ayrılmaktadırlar ve boşanma işlemleri kanuni olarak başlatılmaktadır. Buna paralel olarak ekonomik düzenlemeler yapılır ve akraba ile arkadaşlara durum açıklanır. 

Bu dönemde ailelerle temasın azaltılması önerilmektedir. 

🎴Boşanma sonrası dönem; dengenin yeniden kurulması söz konusudur.

Bu dönemde kişilerin daha iyimser, kararlı, coşkulu, meraklı oldukları gözlenebilir.

🔰Bazen pişmanlıklar ortaya çıkabilir.

Ancak, sonra durumun kabullenilmesiyle birlikte kendine güven artar, benlik değeri yeniden yükselir, bütünlük hissine ulaşılır ve bağımsızlık duygusu deneyimlenir.

🔰Boşanmanın sona erdiği bu dönemde, yeni arkadaşlarla görüşülmeye başlanabilir, yeni bir yaşam biçiminin ve çocuklar için günlük bir rutinin oturtulması ile kimliğin yeniden sentezlenmesi söz konusudur. Boşanmanın psikolojik açıdan da tamamlanmasıyla birlikte, yeni bir sevgi nesnesine yönelinir ve yeni yaşam biçiminden ve yeni arkadaşlarla rahat olmaya doğru geçilir. 

Boşandıktan sonra, eşlerin, mümkünse zorunlu olmadıkça aynı ortamda bulunmamaları ve aynı arkadaş gruplarında ve/veya sosyal ortamlarda bulunmamaları tercih olunur. Yine bu dönemde, çocukların boşanmayı kabul etmelerine yardımcı olmak söz konusudur. 

🔰Eşler hayatlarının en önemli olaylarından biri olan evliliği yürütememiş, şu veya bu sebepten ötürü başarısız olmuşlardır. Geçtiğimiz yıllarda yapılmış bir araştırmada, boşanan çiftlerin depresyon, “kaygı durum bozuklukları” ve madde kullanımı için ciddi bir risk altında oldukları değerlendirilmiştir. 

🧚🏻‍♂️Genç Yetişkinlikte İş Yaşamına Giriş

☘️Genç yetişkin bu dönemde artık anne-babasından ayrılmış olup kendi yaşamını kurmaya başlamıştır. Doğal olarak da yaşamını sürdürebilmek için çalışması gerekmektedir. 

☘️Meslek seçimi ergenliğin sonunda gerçekleşmiştir ve birey genç yetişkinlikte çalışmaya başlamıştır.

☘️Bireyin meslek ve aile yaşamındaki başarısı kimlik duygusunu güçlendirir.

☘️Meslek aynı zamanda toplumsal sınıfı ve eğitim düzeyini de gösterir.

☘️İş–aile yaşamı dengesi; Bireyin iş rolündeki sıkıntı ve doyumsuzlukları, üretkenlik hissi konusunda bunalım yaşamasına neden olur ve aile yaşamına yansıyabilir. 

☘️Bazen de işinde yükselmek isteyen bir birey, iş ve aileyi rekabet alanı hâline getirebilir, bu da aile içi gerilimi artırabilir.

🕴🏻İş Yaşamında Genç Yetişkinlere Yönelik Yaş Ayrımcılığı

🧷Daha genç bir çalışanlar yaşlarına göre ayrımcılığa maruz kalırlarsa, kariyer basamaklarında yükselmede sorun yaşayabilirler. 

🧷İş yerindeki yeteneklerine veya becerilerine göre yargılandıkları kalıpları benimseyebilirler.

🧷Genç çalışanlar, bilgi ve beceri eksikliği ve deneyimsizlikleri nedeniyle işe alım, terfi, sorumluluk verme gibi konularda haksız muameleye maruz kalmaktadırlar.

🧷Gençler de çok çalışabilir, bilgili ve yetenekli olabilir ve liderlik etmeye hazır olabilirler. 

👨‍👩‍👧‍👦Toplumsal Cinsiyet Rolleri 

🐰Kadınların iş dünyasında karşılaştıkları sorunlardan biri, her zaman, ücret düzeyinin en düşük olduğu sektörlerde çalışmak zorunda kalmalarıdır. Bunun temel nedeni, daha başlangıçta kadınların ileride yüksek ücret getirmeyecek ve yükselme olanağı sağlamayacak öğrenim dallarına ve mesleklere yöneltilmeleridir.

🐰Kadınların yaptığı işler hâlâ eğitim, hemşirelik ve çocuk bakımı gibi hizmet sektöründe kümelenme eğilimindedir. 

Yapışkan zemin; Kadınlar daha düşük 

🐰ücretli çalışanların terfi etmesini engelleyen yapışkan zeminlerde kalmaktadır. 

🐰Ayrıca, kadınlar aynı ve benzer işlerde çalıştıklarında erkeklerden daha az maaş alabilmektedirler. 

🐰Kadınların ayrıca çocuk doğumu veya eşlerinin iş değişikliği nedeniyle yer değiştirme nedeniyle kariyerlerinde kesinti yaşama olasılıkları da daha yüksektir. 

👨‍👩‍👧‍👦Toplumsal Cinsiyet Rolleri 

⚡Güç Pozisyonlarının Önündeki Engeller: Kadınların güç pozisyonlarına ulaşmasının önünde engeller vardır. Cam tavan, kadınların nitelikleri ne olursa olsun daha üst konumlara yükselmelerini engelleyen görünmez bir engeldir. Kadınlar dünya çapında şirket pozisyonlarının yalnızca %4,5'ini ve üst düzey yönetici pozisyonlarının %14'ünü elinde tutuyor.

⚡Çoğu zaman kişinin hedeflerine ulaşmasının önündeki engeller açık değildir. Örneğin, toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin yargılar yönetici pozisyonlarını “erkeksi” olarak nitelendirebilir.

⚡Cam uçurum; Kadınlar güçlü pozisyonlara yükseldikleri zaman genellikle bir şirketin veya ülkenin büyük bir krizle karşı karşıya olduğu bir dönemdir. Cam uçurum, başarısızlık riskinin yüksek olduğu durumlarda kadınların liderlik pozisyonlarına yerleştirilmesini ifade eder. Örneğin, kadın avukatların yüksek riskli davaları yönetme olasılığı erkek meslektaşlarına göre daha yüksek ve kadın politikacıların kazanılamayan sandalyelere aday olmaları daha muhtemeldir. 

👨🏻‍🎓Kariyer Gelişimi

🛡️Birinci Aşama: Çocukken bize çekici veya heyecan verici görünen şeylere göre kariyer seçebiliriz. Bu aşamada mesleki seçimlerimize uygun olup olmadığımız pek dikkate alınmaz.

🛡️İkinci Aşama: İkinci aşamada gençler, seçimlerini daraltırken mesleğin cazibesinin yanı sıra yeteneklerini ve sınırlamalarını da dahil ederler.

🛡️Üçüncü Aşama: Gençler seçimlerini daha da daraltırlar ve olası kariyerleri kendi ilgi alanları, değerleri ve gelecek hedefleriyle karşılaştırarak, gereksinimleri, ödülleri ve kariyerlerin olumsuz yanlarını daha nesnel bir şekilde tartmaya başlarlar. Bu dönemde mevcut koşullar ve aile baskısı nedeniyle içsel bir ilgiden ziyade yüksek maaşlı işlerde kariyer düşünebilirler.

🛡️Dördüncü Aşama: Otuzlu yaşların ortalarından sonlarına doğru birçok yetişkinin kariyeri oturur. Şirket değiştirseler veya pozisyonlarında yükselseler bile kariyerlerinde bir süreklilik ve ilerleme duygusu vardır. Bu noktada bazı insanlar kendilerini kapana kısılmış hissedebilirler.

🗯️Meslek Seçimi

🔲Meslek seçimi süreci, bireyin gerçek işini seçiminden çok önce başlar. Meslek seçimi, sadece var olan işler arasında en uygununa karar vermekten ibaret değildir. 

🔲Meslek seçiminin ergenlik sonlarında ya da gençlikteki tek bir karar sonucu meslek dinme düşüncesinden, mesleki seçim ve gelişim sürecinin yaşam boyunca devam ettiği görüşüne kaymıştır.

🔲Bireysel temeller: Toplumsal sınıf, etnik köken, cinsiyet, zekâ gibi karmaşık etkenler bireyin meslek seçimini etkilerler. 🔲Bu etkenlerin etkileşimi, iş seçimini ve şansını etkiler. Örneğin, kadınların mesleğe yönelmesinde cinsiyetin, azınlıkların iş bulmasında ırkın engelleyici bir etken olduğu, buna karşılık yüksek sosyoekonomik düzeyin, zekânın olumlu bir rol oynadığı bilinmektedir.

🔲Rol modelleri: İnsanlar mesleklerini çoğunlukla o meslekten birisiyle özdeşleşerek seçerler. Rol modeli olan kişi geleneksel toplumlarda baba ya da amcadır. Ancak, günümüzde kitle iletişim araçları bireye yakın çevresinde bulunmayan rol modellerini de iletmektedir; böylece bir gencin kendi temel özelliklerinin dışında olan birini model alması da olanaklı olmaktadır.

🔲Deneyim: Bir insan mesleğini daha önce yaşadıklarına göre de seçebilir. Ağabeyi öldürülen birinin polis olmayı, büyük babasının evi yanan birinin itfaiyeci olmayı istemesi gibi. Burada da yaşıtlarınınkinden farklı bir mesleği özel bir deneyim sonucu seçmek söz konusudur.

🔲İlgiler: Gerçekten seçme şansı varsa, bireyin ilgileri, tercihleri ve değerleri meslek seçiminde önemli bir rol oynar. Örneğin psikologlar ya da özel eğitimciler insanları anlamaya ve onlara yardım etmeye ilgi duyan kişilerdir. 

🔲Kişilik: Meslek seçimi birey ile işi arasındaki uygunluğu da yansıtır. Yetişkinlerde kişilik özellikleri ile çeşitli işlerin özellikleri arasındaki ilişkiyi soruşturan pek çok araştırma yapılmıştır. Dışadönük bir kişinin iletişim veya halkla ilişkiler alanında çalışması örnek verilebilir. Meslek ile kişilik uyuştuğunda insan doyum bulur, işini sürdürür ve mesleğinde ilerler.

✖️NEET (Not in Employment, education or training-Ne eğitimde ne istihdamda)

💟Daha çok 16-24 yaş gurubu –Ev genci 

Son yıllarda, genç yetişkinlerin işe girmeden önce daha ileri eğitim veya yeniden eğitim için periyodik olarak okula geri dönme olasılıkları önceki nesillere göre artmıştır. 

💟Bu süreçte iş değişimleri de olmasına rağmen araştırmacılar mesleki ilgilerin oldukça istikrarlı kaldığını belirtmektedir. Bu nedenle, çoğu genç tamamen yeni kariyerler yerine genel olarak benzer ilgi alanlarına sahip işler aramaktadır. 

💟Dünya genelinde bu gençler son yıllardaki ekonomik krizden en çok etkilenenler arasında yer almaktadır. 

Sonuç olarak, çok sayıda genç ne istihdamda ne de eğitimdedir.

💟İş yaşamında aktif olmayan gençlerin kritik iş becerilerini kazanamayacakları ve iş hayatına tam olarak entegre olamayacakları veya tam kazanç potansiyellerine ulaşamayacakları yönünde endişeler bulunmaktadır. 

🔚5.Hafta🔜

Orta Yetişkinlik Dönemi

🌩️Başlangıç 30-40 yaş aralığında değişirken, dönemin sonu 60'h yaşların ortalarıdır.

🌩️Genelde 40-65 yaş aralığı üzerinden değerlendirilir.

🌩️Birçok insan iyi sağlığa ve sürdürülebilir bir enerjiye sahiptir. Bedensel işlevlerdeki küçük gerilemeleri fark etmek güçtür.

🌩️İnsanlar farklı hızlarda yaşlanır. Beden sisteminin gerilemesi aşamalıdır.

🌩️Enerji düzeyi aşamalı olarak zayıflar. Diğer taraftan dayanıklılık gerektiren görevlerde daha iyidirler.

Erikson -Üretkenliğe Karşı Durgunluk

🔎Orta yetişkinliğin görevi üretkenliğe karşı durgunluktur. Kariyerde ve ailede üretkenlik dönemi olarak görülür.

🔎Birey, bu devrede hayatından birinci dereceden sorumlu alan tek kişidir. Eski birikimlerinden faydalanarak yeni şeyler üretme aşamasındadırlar.

🔎Gelecek kuşakları oluşturma ve onlara yön verme çabası hakimdir. Üretkenlik, gönüllülük, mentorluk ve çocuk yetiştirme gibi faaliyetler aracılığıyla başkalarının gelişimine katkıda bulunmayı içerir. Bu görevde ustalaşamayanlar durgunluk yaşayabilir, başkalarıyla çok az bağlantı kurabilir, üretkenliğe ve kendini geliştirmeye çok az ilgi duyabilirler. Kendilerini işe yaramaz hissedebilirler. Çıkarcı davranışlarda bulunabilirler.

Havighurst Orta Yetişkinlikte Gelişimsel Görevler

📑Yeni kuşaklara rehberlik etme

📑Fizyolojik değişiklikleri kabullenme

📑 Bazı hobiler edinmeye başlama

📑Yetişkinlere özgü toplumsal sorumlulukları üstlenme

📑Ekonomik yönden düzen kurma

📑Eşiyle bütünleşmiş olarak yaşamı sürdürme

📑Kendi ana babalarına karşı ebeveyn rolü üstlenme

📑Emekliliğe hazırlık

Bedensel Görünüm

📌Metabolizmanın yavaşlaması yaklaşık 40'lı yaşlarda başlar. Kilo alımı gerçekleşebilir.

📌Gri saçlar, çizgilenme, cildin elastikiy elastikiyetını kaybetmesi

📌Bazı yaşlanma belirtileri erkekler için çekici olarak ifade edilirken, kadınlara yönelik olumsuz tutumlar görülebilir.

📌50 yaş üzerinde görünümle alakalı iş yerinde yaş ayrımcılığı ile karşılaşılabilir.

📌Erkekler kimliklerini daha çok mesleki başarı üzerinden şekillendirdiği için kendilerini zamanından önce yaşlı hissedebilirler.

Duyusal ve Bedensel Güçte Değişiklikler

📍 Yüksek frekanslı sesleri duymada azalmalar oluşur. Yakını görmede sorunlar başlar.

📍 Bedensel güç aşamalı olarak azalmaya başlar, tepki süresi hızı yavaşlar.

📍 Bazı fiziksel aktivitelerde daha iyidirler. Avlanma, balık tutma gibi daha çok öğrenmeye ve deneyime dayalı işler.

Menopoz

💣Regl olma durumunun durduğu ve artık çocuk sahibi olmamaya neden olan olaydır. Menopoz, adet görmeden geçen 12 ay olarak tanımlanır.

💣Yumurtlamanın durmasına östrojen üretimindeki düşüş neden olmaktadır. 

💣Ortalama menepoz yaşı 51’dir. Ancak 2-5 yıllık bir sürece yayılır. 

💣Genel örüntü adet dönemlerinin git gide daha uzak olarak meydana geldiği ve dönemlerin atlandığı şekildedir.

💣En yaygın fiziksel belirti sıcak basmalarıdır. 

💣Psikolojik tepkiler kadınların yaşam değişimini yorumlayışıyla alakalıdır.

 💣Olumsuz olarak görülürse kaygı, depresyon kendini değersiz görme gibi sorunlar oluşabilir. 

💣Bedensel çekiciliklerini yitirdiklerini, cinsel yaşamın işlevselliğini etkileyeceğini düşünebilirler. 

💣Eğer kadınlar hayattaki temel rollerini anne olmak ve çocuk büyütmek olarak değerlendirirse bu dönem bir kimlik krizine dönüşebilir. Boş yuva sendromu menopoza eşlik edebilir. 

💣Ayrıca orta yaş gebelikleri nadiren görülmektedir. 40 yaş üzeri doğumlarda 

💣Down sendromu riski artmaktadır. 

💣Ayrıca kendiliğinden düşük yapma ve doğum sürecinin daha zor olduğu bilinmektedir. 

Andropoz dönemi

📦 Erkek menopozu olarak da nitelendirilebilir. Ancak erkeklerin üretkenliği tamamen kesilmemektedir.

📦Özellikle de 50 yaşından sonra azalan yetersiz testosteron seviyeleri görülebilir. Testosteron seviyeleri önemli ölçüde düşerse, buna andropoz denir.

📦 Testestoron üretimi düşer. Hormonal dalgalanmalar ve cinsel yaşamda işlevsizlikler görülebilir.

📦Fiziksel enerji azalır, kilo alımı olur.

📦Orta yaş krizi ile birlikte ilerler (35-60 yaş)

📦Yaşlanma ve kişisel yaşamlarında başarısız olma ve yetersizlik hissine kapılabilirler.

Genel Sağlık Sorunları

☪ Kronik hastalıkların başlangıcıdır.

☪ Bu dönemde hastalıklardan iyileşme daha zorlaşır.

☪ Sağlıklı yaşam tarzının yerleştirilmesi ile önlenebilir ya da ötelenebilir.

☪ Kolesterol; vücut tarafından hormon üretmek ve yağlı yiyecekleri sindirmek için üretilir ve birçok gıdada da bulunur.

☪ Diyabet; vücudun kandaki glikoz miktarını kontrol edemediği bir hastalıktır. Bu hastalık, vücudun yeterince insülin üretmemesi veya gerektiği gibi kullanmaması durumunda ortaya çıkar.

☪ Metabolik Sendrom; geniş bel çevresi, yüksek tansiyon ve yüksek trigliseritler ve kan şekeri düzeyleri dahil olmak üzere diyabet ve kalp hastalığına yol açabilen çeşitli risk faktörlerinin bir kümesidir.

☪ Romatoid artrit (Romatizma); eklemlerde ağrı, şişlık, sertlik ve fonksiyon kaybına neden olan inflamatuar bir hastalıktır

☪ Tansiyon: Kan basıncı, dolaşım sistemi atardamarları içindeki kanın basıncıdır.

☪ Kalp damar hastalıkları; vücudumuzdaki tüm organlara kan götüren yapılar olan damarlarım daralması, tıkanması veya kireçlenmesi somicu oluşan hastalıklardır.

Bilişsel Gelişim

❔Yapılan araştırmalar orta yaşlı yetişkinlerin altı bilişsel görevden dördünde gençlerden daha yüksek performans gösterdiklerini göstermiştir.

🚩Sözel hafıza

🚩Uzamsal beceriler

🚩Tümevarımsal akıl yürütme

🚩Kelime dağarcığı

🚩Örtük bilgi: Pragmatik veya pratik olan ve açıkça öğretilmek yerine deneyim yoluyla öğrenilen bilgidir ve yaşla birlikte artar.

🚩Akademik bilgi gerektirmez, daha ziyade becerileri kullanabilmeyi ve pratik yollarla problem çözebilmeyi içerir. Örtük bilgi iş ortamında anlaşılabilir ve marangoz, aşçı ve kuaför gibi mavi yakaı çalışanlar tarafından kullanılabilir.

Bilişsel Gelişim

Uzmanlık Kazanmak: Acemi & Uzman

🎧Uzmanlık, belirli bir konu veya faaliyetle ilgili uzmanlaşmış beceri ve bilgiyi ifade eder. Herkes, kendisi için kişisel olarak anlamlı olan şeylerde belirli düzeyde "seçici" uzmanlık geliştirir.

🎧 Uzman düşüncesi genellikle sezgisel, otomatik, stratejik ve esnek olma özelliği gösterir.

Bilişsel Gelişim

❤️‍🩹Artı 50 Girişimi, 50 yaş üstü için yeni kariyerlere odaklanan programlar oluşturma veya genişletme konusunda yardımcı olur.

❤️‍🩹Program kapsamında 50 yaş üstü bireyler erken çocukluk eğitimcileri, sertifikalı hemşirelik asistanları, madde bağımlılığı danışmanları ve insan kaynakları uzmanları gibi alanlardaki kariyerlere hazırlayan işgücü eğitim programları sunmaktadır.

❤️‍🩹 Emeklilik sonrası yeni bir çalışma alanı oluşturur ve üretkenliği destekler.

                       6.Hafta

Orta Yetişkinlikte Psikososyal Boyut-Levinson

🧭 Levinson, kişinin ne kadar zamanın geçtiğini ve ne kadar zamanının kaldığını daha iyi bilmesi nedeniyle orta yaş krizinin gelişimin normal bir parçası olduğuna inanmıştır.

🧭Erken yetişkinlik dönemindeki geleceğe odaklanma, yerini orta yaştaki şimdiki zamana vurgu yapmaya bırakmaktadır.

🧭 Gelecekle ilgili kurdukları "rüya" ile deneyimledikleri gerçeklik arasında değerlendirme yaparlar. Yapmak istedikleri şeyleri artık ertelemek istemezler.

Orta Yetişkinlikte Psikososyal Boyut-Levinson

🧾Orta yaş geçişi (40-45); önceki taahhütlerin yeniden değerlendirilmesi zamanıdır. Gerekirse dramatik değişiklikler yapmak, daha önce göz ardı edilen yetenekleri veya özlemleri ifade etmek ve yaşamaya dair daha fazla aciliyet duygusu hissetmek şeklinde deneyimlenebilir.

🧾 Orta yetişkinlik dönemi (45-50); yaptıkları yeni seçimlere kendilerini adadıklarına inandıkları ve enerjilerini odakladıkları bir dönemi ifade etmektedir.

Orta Yaş Krizi

🎙️ Orta yaş dönemi de tıpkı adölesan dönemi gibi bir geçiş dönemidir. İleride kendilerini bekleyen süreç yaşlılıktır.

🎙️Vücutta meydana gelen fiziksel değişimler, bireyler tarafından çoğunlukla "kayıp" olarak algılanmaktadır.

🎙️ Özellikle dış görünüş açısından bireyde pek çok kayıp meydana gelmektedir ve bunlar geri dönüşsüzdür.

🎙️ Birey, sosyal yaşantısında da kayıp duygusu yaşamasına neden olacak pek çok olayla karşı karşıya kalır.

🎙️Çocukların evden ayrılması, yaşlı ebeveynlerin ölümü, orta yaş döneminin sonuna doğru işten ayrılarak emekli olma gibi durumlar, kişide kayıp duygusunun yoğun olarak yaşanmasına yol açabilir.

🎙️Birey kontrolü kaybetme duygusu ve sınırlı bir yaşam süresini algılar. Hayatı sorgulama yaşanır. Hayatım gerçekten tatmin edici ve anlamlı mı?

Orta Yaş Kriz- Genel Deneyimler

☘️Kişinin mevcut yaşamı veya başarıları ile ilgili tatminsizlik veya huzursuzluk hissi

☘️Hayatın anlamını ve amacını sorgulamak

☘️Değişim arzusunu deneyimlemek

☘️Dürtüsel veya dikkatsiz davranışlarda bulunmak

☘️Kimlik kaybı veya kendini yeniden keşfetme arzusu hissetmek

☘️Pişmanlık veya nostalji duygularıyla mücadele etmek

☘️Geçmiş kararları sorgulamak ve kaçırılan fırsatlar olup olmadığını merak etmek

☘️Önemli yaşam değişiklikleri yapmak için aciliyet duygusu hissetmek

☘️ Ölümlülüğü ve zamanın geçişini düşünmek

Orta Yaş Krizi

🪨Bu dönemde sinirlilik, depresyon, cinsel etkinlikte azalma, hafıza ve yoğunlaşma problemleri, özgüven kaybı, kaygı durumu, kolayca heyecanlanma gibi durumlar görülebilir.

🪨 Bilişsel ve fiziksel gerilemelerin farkındalığı ile yaşlanma korkusu oluşabilir.

🪨Kişisel hijyenin ihmal edilmesi, uyku alışkanlıklarında dramatik değişiklikler, kilo kaybı veya alımı görülebilir.

🪨Kadınlarda boş yuva sendromu ağırlıklı görülür.

🪨Fiziksel sağlık durumu, aile desteği, baş etme becerileri ve toplumsal algı belirleyici faktörlerdir.

Orta Yaş Krizi

🌋Genel olarak, bu krizle başa çıkabilmek amacıyla kişilerin verdikleri tepkiler şu şekilde gruplandırılabilmektedir: Dış görünüşü değiştirme: Hem kadınlar hem erkekler, yaşlanma belirtileri ortaya çıktığında ilk olarak dış görünüşlerini değiştirmek için harekete geçmektedirler.

🌋Saç şeklini değiştirme, estetik ameliyat olma, genç yaştaki bireylerin kıyafetlerine özenme ve ve bunları giyme, kozmetik ürünler, ilaçlar, bitkiler, vitaminler gibi destekleri bilinçsiz kullanma, aşırı spor yapma gibi davranıslar buna örnek olarak verilebilmektedir.

Orta Yaş Krizi

❓ Sosyal çevreyi değiştirme:

🔻Kendi yaşıtları dışında, daha genç kişilerle arkadaş olmaya çalışmayı içerebilir. Özellikle erkekler açısından kendinden daha genç yaştaki kadınlarla flört etme, işini değiştirme gibi davranışlar bu grupta yer almaktadır.

Orta Yaş Krizi

❓Aile ve yakın ilişkileri değiştirme: 

🔻Hayallerinin ve yaşamdan erçekleşmediğini beklentilerinin gerçekleşm düşünen kişiler, çoğunlukla bunu yakın çevresindeki ilişkilere bağlama eğiliminde olabilmektedirler. Bu nedenle de eşlerinden ayrılmanın, yaşamdaki tüm sorunları çözebileceğine, şu andaki sorumluluklarından (çocuklar, yaşlı ebeveynlerin bakımı vb.) onu kurtarabileceğine inanabilmektedirler. Boşanmaların en en yüksek gerçekleştiği ikinci dönem orta yaş grubudur.

Orta yaş döneminde gerçekleştirilebilecek yaşamsal düzenlemeler

🍫Öz bakımı arttırmak

🍫Hastalık olmasa dahi düzenli olarak doktor kontrolünden geçmek. Bu kontroller özellikle de kronik hastalıkların veya kanser gibi bazı hastalıkların erken teşhisi açısından yararlı olacaktır.

🍫Yaşa, cinsiyete ve fiziksel ihtiyaçlara uygun bir beslenme düzeni oluşturmak ve bunu korumak.

🍫Aktif yaşam biçimi oluşturmak/Spor ve egzersiz yapmayı bir yaşam biçimi haline getirmek.

🍫Kişinin yapmaktan hoşlanacağı uygun boş zaman faaliyetleri bulmasına yardımcı olmak.

🍫 Öğrenmeyi teşvik etmek ve zihinsel işlevleri canlı tutmak. Orta yaş döneminde yaşanan değişimlerin temelde bir hastalık olmadığını ve yaşamın doğal bir akışının bir parçası olarak algılamak

🍫 Duyguları kabul etmek duyguları düzenlemek

🍫 İlişkileri yeniden düzenlemek

🍫Kişinin kendisine ve gelişimine yatırım yapmak

🍫Bir yaşam amacı oluşturmak

Erikson Üretkenlik & Durgunluk

🥷🏼Ebeveynlik & Iş ortamında üretkenlik & Anlamlı toplumsal faaliyetler bireyin gerek fiziksel açıdan gerekse duygusal, sosyal ve Orta vaş dönemi bireyin gerek fiziksel açıdan entelektüel açıdan en t

🥷🏼Bu süreçten sonra kişiler artık kendileri, diğer bireylere ve topluma faydalı olacak işler yapmalıdırlar.

🥷🏼Çocuk yetiştirmek, bilgilerini, kültürü diğer nesillere aktarmak, sivil topluma girerek sosyal sorunların çözülmesi için sorumluluk almak. dünyayı ve çevreyi korumak gibi üretici faaliyetlerde bulunmak üretkenliği kapsar.

🥷🏼Önceki aşamalardan kazanılan güçlerin ve deneyimlerin gelecek nesli yetiştirmeye yönelik bir görev için gerekli olduğunu belirtmiştir. İhtiyaç duyulmadığını veya zorlandığını hissetmemek durgunluğa neden olabilir. Yetişkinliğin sonlarında üretken görevlerden tamamen çekilmemelidir.

Orta Yetişkinlikte Psikolojik Güçler

🌼 Yeniden sosyal bağlantılar oluşturma

🌼Eşle/partnerle ilişkilerin olgunlaşması ilişki memnuniyeti

🌼Daha derin bir iletişim

🌼Yetişkin çocuklarla arkadaşlık

🌼Gençlerin çalışma, okul ya da evlilik yaşamına katılmalarını fark etme/yaşama uğurlama

🌼Sosyal yönden sorumlu davranışlar/diğerlerine karşı sorumluluk duygusunun artması

🌼İş performansı yüksek iş memnuniyeti

🌼 Daha iyimser

🌼Daha kendine güvenli

🌼İnanç örüntüsü oluşur/inanç sistemlerine yönelme

Orta Yetişkinlikte Psikolojik Güçler

🙊Yeniden sosyal bağlantılar oluşturma

🙊Eşle/partnerle ilişkilerin olgunlaşması/ilişki memnuniyeti

🙊Daha derin bir iletişim

🙊Yetişkin çocuklarla arkadaşlık

🙊Gençlerin çalışma, okul ya da evlilik yaşamına katılmalarını fark etme/yaşama uğurlama

🙊Sosyal yönden sorumlu davranışlar/diğerlerine karşı sorumluluk duygusunun artması

🙊 İş performansı yüksek/iş memnuniyeti

🙊Daha iyimser

🙊İnanç örüntüsü oluşur/inanç sistemlerine yönelme

🙊Daha kendine güvenli

Psikososyal Gelişim (Robert Peck)

🔱 Fiziksel güçlere değer vermeye karşı bilgeliğe değer verme

🔱 İnsan ilişkilerinde cinselleştirmeye karşı sosyalleşme

🔱Duygusal yoksullaşmaya karşı duygusal esneklik

🔱 Zihinsel katılığına karşı zihinsel esneklik

Orta Yetişkinlikte Bakım Verme

〽️Engelli bir çocuk, eş, ebeveyn veya başka bir aile üyesi, bazı orta yaştaki yetişkinlerin hayatlarının bir parçasıdır.

〽️Bakım verme, bakıcı üzerinde büyük bir stres oluşturur.

〽️ Şu anda yetişkin çocukların, özellikle de bebek patlaması kuşağının %25'i, bir ebeveyne bakım sağlamaktadır.

〽️ Kız çocukların temel bakımı sağlama olasılıkları daha yüksek, erkek çocukların ise mali yardım sağlama olasılıkları daha yüksektir.

〽️ Kadınlar erkeklere göre daha fazla bakım yükü yaşamaktadır.

〽️Bazı yetişkin çocuklar iş gücünden ayrılmayı tercih eder, ancak bir ebeveyne bakmak için iş gücünden erken ayrılmanın maliyeti yüksektir. Aktif çalışan bakıcılar için daha fazla işyeri esnekliğine ihtiyaç vardır.

Sandviç Kuşağı

🥪Sandviç kuşağı, en az bir ebeveyni 65 yaşında veya daha büyük olan ve ya kendi çocuklarını yetiştiren ya da yetişkin çocuklarına destek sağlayan yetişkinleri ifade eder.

🥪 Orta yaşlı yetişkinlerin %47'si bu sandviç kuşağının bir parçasıdır. Ayrıca, orta yaşlı yetişkinlerin %15'i, kendi çocuklarını büyütürken veya onlara bakarken yaşlı bir ebeveyne maddi destek sağlamaktadır.

SANDVİÇ KUŞAK

Boş Yuva Sendromu-Rol Kaybı

🍞Boş yuva veya ebeveynlik sonrası dönem, çocukların büyüyüp evden ayrıldığı dönemi ifade eder. Çoğu ebeveyn için bu durum orta yaşta meydana gelir.

🍞Boş yuva sendromu, ebeveynlerin, genellikle de annelerin, çocuklar evden ayrıldıktan sonra yaşadıkları büyük duygusal sıkıntıyı ifade eder. Ebeveynler, çocuklarının yetişkin olacağının ve sonunda evden ayrılacağının farkında olduğundan normatif bir olay olarak kabul edilmektedir.

🍞Boş yuva birçok ebeveyn için hem olumlu hem de olun olumsuz karmaşık duygulara neden olabilir.

🍞Bazı teorisyenler bunu ebeveynler için rol kaybı dönemi olarak ifade etmiştir.

🍞Genelde kimliği oluşturabilecek diğer alternatiflerin yokluğuyla bağlantılıdır.

Boş Yuva Sendromu-Rol Stresini Hafifletme

🍉 Rol stresini hafifletme hipotezi ise boş yuva döneminin ebeveynler için daha olumlu değişikliklere yol açması gerektiğini, çünkü çocuk yetiştirme sorumluluğunun ortadan kalktığını öne sürer.

🍉Çoğu araştırma, boş yuva döneminin başlama aşamasında evlilik doyumunun sıklıkla arttığını ve bu doyumun son çocuk evden ayrıldıktan sonra da uzun süre devam ettiğini bildirmiştir.

Boomerang Çocukları

🐾Genç yetişkinler önceki nesillere göre daha uzun süre ebeveynleriyle birlikte yaşamaktadır.

🐾Erken yetişkinlik döneminde ebeveynlerinin evini terk etmeyenler & evin dışında bağımsız bir şekilde yaşadıktan sonra geri dönen genç yetişkinler

🐾Gençlerin ebeveynlerinin evinden çıkmayı erteleme kararlarını etkileyen aynı mali nedenlerin birçoğu, onların eve dönme kararlarının da temelini oluşturmaktadır.

🐾Maddi sebeplerin yanı sıra, bazı bumerang çocukları ruh sağlığı sorunları gibi duygusal sıkıntılardan dolayı da geri dönmektedir.

🐾Boşanma nedeniyle eve dönüşler olabilir.

🐾1980'lerde ve 1990'larda yapılan ilk araştırmalar, bumerang çocukların ve evden çıkmayı başaramayanların ebeveynleri üzerinde daha fazla mali sıkıntıya neden olduğunu ve ebeveynlerin bu yaşam düzenine ilişkin daha olumsuz algıları olduğunu göstermiştir.

🐾Son araştırmalar, günümüzün ebeveynlerinin buna karşı daha hoşgörülü olduğunu göstermektedir. Bunun nedeni bunun geçmişe göre daha normatif bir deneyim haline gelmesi olabilir.

🐾Geri dönen çocukların ebeveynleriyle büyürken iyi ilişkiler kurma olasılıkları daha yüksektir.

🐾Yetişkin çocukların aileye finansal olarak katkıda bulunma veya ev işlerine yardımcı olma olasılıkları daha yüksektir.

🐾Ev dışında yaşayan genç yetişkinlerle karşılaştırıldığında, ebeveynleriyle birlikte yaşayanların yoksulluk düzeyleri daha düşüktür.

Yetişkin Çocukların Sorunları

🐞Çocukların yetişkin olduklarında bile karşılaştıkları sorunlar ebeveynlerinin hayatlarını etkilemektedir.

🐞Yetişkin çocukları kişisel sorunlarla uğraşan ebeveynler daha fazla olumsuz duygulanım, daha düşük kendini kabul, daha zayıf ebeveyn- çocuk etkileşimi ve daha fazla aile ilişkileri stresi yaşamaktadır.

🐞Yetişkin çocuklar ne kadar çok sorunla karşılaşırsa, ebeveynlerinin yaşamları ve duygusal sağlıkları da o kadar kötüleşmektedir. Bekar ebeveynler için bu daha da zorlaşmaktadır.

Yeniden Evlilik

🆕Yeniden evlenme sıklıkla eş kaybı ve evlilik akitlerinin sonlandırılması sonucunda ortaya çıkan bir durúmdur.

🆕Yeniden evliliğin aile yaşam döngüsünün yeni bir evresi olarak değerlendirilebileceği, önceki yaşam deneyimlerinin psikolojik etkilerinin yeni evliliklere de yansıyabileceği düşünülmektedir.

🆕Boşanma sonrası ebeveynler bekçilik yapar, yani kendi romantizm

🆕ihtiyaçlarını çocuklarının ihtiyaç ve tepkilerini göz önünde bulundurarak dengelemek amacıyla yeni romantik partnerleri hakkında çocuklarına bilgi

akışını düzenlerler.

🆕Genel olarak ilişkileri ciddileştiğinde çocuklarını yavaş yavaş flört ettikleri partnerle tanıştırır, böylece hem romantik partnerlerine hem de çocuklarına alışmaları ve birbirlerini tanımaları için zaman tanırlar.

🆕Çocuğun  yaşı, mizacı, eski eşin tepkisine ilişkin endişeler bu süreci etkileyebilir.

🆕Yeniden evliliklerde boşanma oranı ilk evliliklere göre daha yüksektir.

Türkiye'de Yeniden Evlenme

🇹🇷Türkiye'de eşlerden birinin ölümü sebebiyle evliliği sonlanmış bireyler arasından yeniden evlenenlerin sayısının boşanmış bireylere göre daha düşük olduğu görülmüştür.

🇹🇷Yeniden evlenme hızları yıllara göre artmaktadır.

🇹🇷Kadınların eskiye göre yeniden evlenme oranları artmıştır.

Yeniden Evlenmede Psikososyal Süreçler

🤳🏼 Çocuklu ailelerdeki yeni ebeveynlerin nasıl isimlendirileceği

🤳🏼Yeni ebeveyn ile etkileşim- öz ebeveyn ile etkileşim

🤳🏼 Biyolojik ebeveyne yönelik kayıp hissi

Yeni aile üyeleri arasındaki iletişim

🌱Ayrılık sürecinin çocuklar üzerinde oluşturduğu hayal kırıklığı

🌱 Yeni ebeveynin disiplin anlayışı

🌱Aile rollerindeki karmaşa

🌱Kardeşler arası çatışmalar

🌱Metaaile (büyüyen aile) bağlantıları oluşturmak

Yeniden Evlenmede Psikososyal Süreçler

💧Toplumun yeniden evliliğe bakışı

💧Bireysel kendilik algısı

💧 Ebeveynliğin yeni aile ilişkilerine etkisi

💧Yeni evlenmelerle birlikte gelen finansal yükümlülükler

💧 Devam eden ebeveyn çatışmaları

💧Velayet konusunda ebeveynler arası çatışmalar

                      7.Hafta

👨🏻‍💻 Yayın Yönetmeni 👉🏻 Ferdi Yıldız Tarafından Eklenmiştir