Sosyal Hizmet Araştırmaları Final

 

Final Bölümü 

7.Slayt Özeti 🦾

🅰️Alan yazın taramasının faydaları

Bu sayede araştırmacı;

► Daha önce bu konuyla ilgili olarak nelerin söylendiği,

Bu konuyla ilgili daha önce çalışmış önemli isimlerin kimler olduğu,

■Konuyla ilgili kuramların belirlenmesi,

Daha çok hangi problemlere yanıtlar arandığı,

Daha çok hangi yöntemlerin kullanıldığı

Araştırmalarda ulaşılan sonuçların neler olduğu,

Yapılmış araştırmaların güçlü/zayıf yönleri,

Seçtiği konuyla diğer konular arasındaki bağlantıları,

Seçtiği konuyla ilgili alanda gözlenen boşlukları yakından görür ve alanı daha iyi tanımaya başlar.

Kaynakların incelenmesi

Yüzeysel inceleme 

Bu ilk inceleme kaynaklarının araştırmanızla ne kadar ilgili olduğuna karar vermede yardımcı olur 

Derinlemesine inceleme

Yüzeysel olarak incelemeden geçmiş kaynakların tüm bölümleri ile okunup anlaşılmasıdır.

Alan yazın taramasında kullanılacak kaynaklar

Dizinler: dizinler, bilimsel veri tabanlarında kayıtlı çalışmalara ait isim, yazar, yer bilgileri, yayınladığı yıl ve kısa özet gibi bilgileri tutar.

Dizinler➡️ Birinci Kaynaklar, İkinci Kaynaklar

Etkin alan yazın tarama için ipuçları;

⚡Konuyu net olarak belirleyin

⚡Konumuzla ilgili anahtar kelimeleri iyi belirleyin 

⚡Aramalarınızı önce dizinlerde, sonra akademik arama motorlarında gerçekleştirin

⚡Dizin ve akademik arama motorlarında gelişmiş özellikleri kullanın 

⚡Ulaştığınız kaynakları bilgisayarınıza kaydederken belirli konu başlıklarında organize ederek kaydedin

⚡Ulaşamadığınız kaynakları web sitelerinde aratın

⚡Ulaştığınız kaynaklarla ilgili mutlaka notlar tutun.

8. Slayt Özeti 🦾

Bilimsel araştırmalarda örnekleme ve örneklem seçim yöntemleri

Örneklem seçim yöntemleri 

Bu örneklem yöntemleri, nicel ve nitel çalışmalarda kullanılmak üzere iki kısma ayrılmaktadır.

Olasılık Temelli yöntemler de kendi içinde basit olasılıklı, küme ve tabaka olmak üzere üç gruba ayrılmıştır.

Olasılık Temelli olmayanlar ise; tipik durum, kritik durum, aykırı durum, maksimum çeşitlilik, benzeşik (homojen) ölçüt, kolay ulaşılabilir ve zincirleme(Kartopu)olmak üzere 8 gruba ayrılmıştır.

Evren

Bir bilimsel araştırmada araştırma sonuçlarının genellendiği insanlar olaylar nesneler veya dökümanlardan oluşan gruba Evren denir.

İki ye ayrılır Hedef evren ve Çalışma evreni

Hedef Evren ➡️ulaşılması güç olan ve çalışma kapsamında araştırılan grubun tüm örneklerini içeren Evren olarak isimlendirilebilir

Çalışma Evreni ➡️hedef evrenden seçilmiş olan daha ulaşılabilir büyük bir grubu içeren Evren olarak tanımlanabilir

Örneklem

Bilimsel bir çalışmada, evrenin tüm özelliklerini içeren ve bu evrenin bir parçasından oluşan gruba örneklem adı verilir.

Nitel araştırmada örneklem büyüklüğü 

Araştırmanın amacı, verinin derinliği, verinin doygunluğa ulaşması.

Nicel araştırmalarda örneklem büyüklüğü

Nicel çalışmalarda örneklem büyüklüğü için genel olarak istatiksel çalışmaların doğru sonuçları vermesi için her grupta en az 30'ar kişinin bulunması öngörülmektedir. 

Nicel çalışmalarda yer alacak örneklemin sayısını belirlemek amacıyla araştırmacılara yardımcı olmak adına bazı formüller de geliştirilmiştir.

Bunlar;

►N: Evrenin büyüklüğü

►n: Örneklem sayısı

►p: İncelenen olayın görülme sıklığı (gerçekleşme olasılığı)

q: İncelenen olayın görülmeme sıklığı (gerçekleşmeme olasılığı)

►t: Belirli bir anlamlılık düzeyinde, t tablosuna göre bulunan teorik değer

►d: Olayın görülüş sıklığına göre kabul edilen örnekleme hatasıdır.

9. Slayt Özeti 🦾

🕳️Bilimsel araştırmalarda en sık kullanılan veri toplama araçları anket, görüşme, gözlem ve dokümanlardır.

🕳️ Veri Türleri ikiye ayrılır  olgusal ve yargısal 

Olgusal Veri ➡️ 

🕳️Herkes tarafından aynı şekilde değerlendirilebilen ve gözlenebilen verilerdir.

🕳️Kişisel karar, yorum ve görüşlerden bağımsız bir şekilde var olan verilerdir.

Yargısal Veri ➡️

🕳️Bu veriler araştırmacıya özgü olup onun yorumunu  içeren verilerdir.

 🕳️Veriler öznel yargılarla değerlendirilmektedir.

🕳️Psikolojik ve sosyolojik özellikteki veriler yargısal verilerdir.

 

Veri Toplama Süreci 

Planlama yapılırken önünde bulundurulması gereken durumlar

Verilerin araştırmanın amacıyla uyumluluğu

Verilerin niteliği ve niceliği

Veri toplama süreçlerine yönelik aşamaların belirlenmesi

Kimlerden veri toplanacağı

Ne zaman veri toplanacağı

Hangi veri toplama aracının kullanılacağı

Anketin güçlü ve zayıf yönleri

Güçlü Yönleri

Ekonomik oluşu 

Farklı türde veri toplama

Büyük kitlelere ulaşım

Analizinin kolay olması

Zayıf Yönleri 

Okuma yazma bilgisi gerektirmesi

Soruların anlaşılamaması 

Soruların hazırlanması

Gözleme yönelik özellikler

Araştırmanın amacına uygun olması

Olay ve durumun Kendi doğasında gözlemlenmesi

Verilerin kaydedilmesi

Gözlem sonuçlarının tutarlı olması

Yapısına göre gözlem türleri

Doğrudan gözlem

Araçla yapılan gözlem

Yapıldığı yere göre gözlem türleri

Doğal ortamda yapılan gözlem

Yapay ortamda yapılan gözlem

Süresine gözlem türleri 

Sürekli gözlem

Zamanı gelince gözlem

Aralıklı gözlem

Gözlemci rolüne göre gözlem türleri

Katılımcı olmayan gözlem: gözlenen gözlemci görmemektedir

Gözlemin güçlü ve zayıf yönleri

Güçlü Yönleri;

Gözlemde doğal belirtilerin gözlemlenmesi

Birçok olay ve kişinin gözlenmesi

Objektif olması

Ayrıntılı bilgi edinilmesi

Zayıf Yönleri;

Dış etkenlerin durumu etkilemesi

Uygulama zorluğu

Uzun sürmesi

Döküman

Sıklıkla kullanılan dökümanlar

Kitap, tez ve makale

 Bülten ve kataloglar

 Araştırma yayın veya proje raporları Ansiklopediler 

Bibliyografyalar

 Gazete arşivleri 

Yasa, tüzük ve yönetmelikler 

Resmi kuruluşların Yayın ve bültenleri

Yazılı kaynakların güçlü ve zayıf yönleri

Güçlü yönleri;

Çok fazla veri olması

 Ekonomiliği

 Güvenirliği

Zayıf Yönleri ;

Geçmişe yönelik oluşu 

Ulaşım zorluğu 

Organizasyonu

Kuralların yapısına göre

Yapılandırılmış görüşme 

Yarı yapılandırılmış görüşme 

Yapılandırılmamış görüşme

Görüşmenin güçlü ve zayıf yönleri

Güçlü yönleri;

 kişisel açıklamalar 

kişisel iletişime dayanması

 işbirliği yapılması

 Zayıf yönleri ;

 görüşmeci deneyimi 

cevaplayanı etkileme

10. Slayt Özeti 🦾

Anket Yönetimi 

Anket yönetimi bireylerden, özellikle gözlenemeyen çeşitli bilgilerin toplanmasına yönelik kullanılan ve onlara bir takım soruların yönlendirilmesi yoluyla veri toplanmasına olanak sağlayan bir yöntemdir

Aşağıdaki 4 örnek durum verilmiştir hangisinde anketi kullanacağınızı düşünelim

A) okuldaki öğrencilerin devamsızlık yaptıkları günler ve okul başarıları araştırılacaktır

B) öğrencilerin boş zamanlarını nasıl değerlendirdikleri araştırılacaktır

C) ders içerisinde not alma düzenleri araştırılacaktır

D) Son sınıf öğrencilerinden arkadaşlarıyla sosyal ilişki kurmada sorun yaşayan öğrencilerin ailelerindeki diğer üyelerle sosyal ilişkileri araştıralacaktır

Anketin güçlü yönleri ve sınırlılıkları

Güçlü Yönleri;

Kısa sürede fazla sayıda veriye ulaşmayı sağlar

 Az maliyet ile çok sayıda veri elde edilmesine yardımcı olur 

Coğrafi olarak bir arada bulunamayan kişilerde rahatlıkla veri toplanmasına olanak tanır

 Verilerin toplanması sürecinde iş gücü açısından az kaynakla veri toplanmasını sağlar

Sınırlıkları;

Anketler ile elde edilen veriler yüzeysel bilgiler sunar

 Anketler yer ankette yer alan maddelerin tam olarak anlaşılamaması sonucu sağlıklı veriler elde edilmesi zorlaşır 

Anket formunun tamamlanması konusunda yalnız kalan katılımcı çeşitli gerekçelere gerçeğin dışında veri sunabilir

Yüz yüze gerçekleştirilemeyen uygulamalarda anketlerin geri dönüş sağladığında ciddi bir azalma söz konusu olabilir

Ankette yer alacak tanıtıcı bilgi de anketimizin toplamda kaç sorudan oluştuğunu, hangi tip sorular içerdiğini ve doldurma süresinin ortalama olarak ne kadar süre alacağını belirtip son olarak da araştırmayı yürütenler olarak araştırmacı kimliğimizi açıkça belirtmeliyiz.

Özetle anket için hazırlanan tanıtıcı bilgiler aşağıdaki ifadeleri içermektedir

Araştırmanın amacının ne olduğu 

Toplanan verilerin ne şekilde kullanılacağı Anketin kaç sorudan oluştuğu

 Ankette yer alan soru türlerinin neler olduğu

 Anketi tanımlamanın ne kadar süreceği Anket aracılığıyla veri toplayan Araştırmacıların kimlikleri ve iletişim bilgileri

Ankettin hazırlanması 

 Anketin uzunluğu ➡️konuyla ilgili uzunluk

Ankettin Görünüşü ➡️ Anlatılmak istenen konu ile alakalı şeyler anlatılıyor mu

Soruların sıralanması ➡️ soruların birbiri ile ardışık şekilde düzenli olarak sorulmalıdır

Anketlerde yer alan soru tipleri

Anketlerdeki soğuk tipleri genel olarak açık uçlu ve kapı uçlu sorular olmak üzere iki çeşittir

Açık uçlu sorular kendi arasında boşluk doldurma soruları listeleme soruları ve yorumlama soruları olmak üzere üç çeşitken Kapalı uçlu soruların ise genellikle kullanılan iki çeşidi iki seçenekli sorular ve çok seçenek sorulardır

Çok Seçenekli sorular

Doğru cevap içeren sorular➡️ aşağıdakilerden hangisi anketlerde kullanılan çok seçenekli sorulardan biri değildir ❓

A) tek doğru cevabını yer aldığı sorular 

B) sıralama soruları 

C) derecelendirme soruları 

D) boşluk doldurma soruları

Decelendirme  soruları?➡️ katılıyorum, katılmıyorum örnek olarak

Sıralama Soruları?➡️ katılımcının düşüncelerine göre

Anket Geliştirme Amaçları

Problemi tanımlama ve  amaç belirleme

Madde Havuzu oluşturma 

Uzman görüşü alma ve form oluşturma

Ön uygulama yapma

İlk verilerin analiz edilmesi ve ankete son şeklini verme➡️

Anket içerisinde yer alan faktörleri ortaya  çıkarabilmek için öncelikle faktör analizinin yapılması gerekir

Faktör analizi açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör  olmak üzere ikiye ayrılır

Anketlerin uygulama şekilleri

Yüz yüze, posta ya da e-posta yoluyla, bilgisayar üzerinden ya da telefon aracılığıyladır

11. Slayt Özeti 🦾

Veri Analizi Terimler

Değişken ➡️ değişkenlerin aldığı değerlerin tümüne veri denmektedir

 veri toplama 

veri analizi

 Evren 

örneklem

Merkezi Eğilim Ölçüleri

Aritmetik ortalama 

Mod 

Medyan

Merkezi dağılım ölçüleri

Ranj

Varyans

 Standart sapma

Veri analizi için kullanılan çeşitli formüller bulunmaktadır.

Bunlar;

SPSS

Değişken tanımlama 

Kayıt 

Veri girişi

 Veri analizi

 Betimsel istatistikler 

Betimsel istatistik uygulamaları

İlişki Analizi

Korelasyon

Karşılaştırma testleri ( t testi, anova manova)

T testi ile iki farklı grubun karşılaştırılması yapılabilmektedir t testi tek örneklem bağımsız ve bağımlı örneklemeler için yapılabilmektedir

T testini yapabilmek için;

Tek grup içinde birden fazla ölçüm

Bağımlı veya bağımsız örnekleyenler için de birden fazla grubun ölçümü

Değişkenlerin Aralık veya oran ölçeği düzeyinde olması

Verilerin normal dağılım göstermesi ve grupların birbirine benzer olması gerekmektedir.

Bulguların Sunumu

Bulgular araştırma sürecinde araştırmacının herhangi bir yorum ve değerlendirilmesini gerektirmeyen olgusal bulgular ve görüş, beğeni ve tutum gibi daha çok öznel bilgilerden oluşan yargısal bulgular olmak üzere iki türden oluşmaktadır.

Bulgular iç yorum ve dış yorum olmak üzere iki farklı şekilde yorumlanabilmektedir

İç yorum araştırma sürecinde elde edilen verilerin analiz edilmesi sonucuna ulaşılan bulguların kendi içinde değerlendirilmesidir

Dış yorum ise araştırma sürecinde elde edilen verilerin analiz edilmesi sonucunda ulaşılan duyguların daha önceden yapılan araştırmaların sonuçları kurumsal çerçeve veya belirli ölçümlerle kıyaslanarak yorumlanmasıdır

12. Slayt Özeti 🦾

Başlayacak özel bir araştırmanın bölümleri;

Başlık

Özet

Giriş

Yöntem

 Evren ve Örneklem 

Evren çalışma neticesinde elde edilen sonuçların genellendiğim grubun tamamıdır

Örneklem ise evreni temsil eden Evren içerisinde seçilen ve çalışmanın uygulandığı küçük gruptur

Verilerin Toplanması

Çalışma yürütmek amacıyla anket, görüşme formu veya gözlem araçlarından hangi veri toplama araçlarını kullanıldığı bu araçların nasıl hazırlandığı bu bölümlerde tanıtılır

Veri Analizi

Bu bölümde ise hangi yöntemin, hangi yazılımlar kullanılarak yapıldığı gerekçeleri ile birlikte anlatılır.

Bulgular

Bulgular kısmında, yöntemi uygun bir şekilde yürütülen çalışmadan elde edilen verilerin analizi sonucunda ortaya çıkan istatiksel sonuçlar paylaşılır.

Tartışma ve Sonuç

Bulgular kısmında elde edilen istatiksel değerlerin ne anlama geldiği ve çalışmanın sonucu ne ortaya çıktığı tartışma ve sonuç kısmında ortaya konulur

Kaynaklar 

Çalışmanın yürütülmesi aşamasında faydalanan bütün kaynaklar bu kısımda yazarlar dikkate alınarak alfabetik sıra ile listelenir

Ekler 

Çalışmanın ana bölümleri içerisinde verildiğinde akışı bozacak ve karışıklığa yol açacak büyüklükteki kısımlar ek olarak çalışmanın sonuna eklenir

Kaynak bilgileri yazılırken kullanılacak kalıp

Birinci yazarın soyadı +virgül + adının baş harfi + nokta

İkinci  yazarın soyadı + virgül+ adının baş harfi + nokta + virgül+ 7. Yazar ve sonrası ve olarak belirtilir

13. Slayt Özeti 🦾

Bilimsel araştırmalarda geçerlilik ve güvenilirlik 

Araştırmada  Geçerlilik ➡️ bulguların araştırılan konuyu ne kadar yansıttığını anlatmak için kullanılır.

Geçerlilik iç ve dış geçerlilik olarak incelenmesi mümkündür

🅰️İç geçerlilik: ölçeğin ölçülmesi gereken özelliği gerçekten ölçebilmesidir

iç geçerlilik daha çok doğru ve tutarlı veri elde etmenin yollarına vurgu yapan kavramdır bazı yöntemleri vardır

 1 Üçgenleme

Açıklanması :bir araştırmada farkı verip kaynakları kulanarak aynı konuyu incelemek

Uygulama:

Aynı konuyu hem görüşmelerle hem de gözlemlerle araştırılarak farklı kaynakların aynı sonucu verip vermediğini kontrol etmek

2. Verilerin katılımcılar tarafından kontrolü

3. Gözlemlerin uzun süre alması

4. Katılımcı araştırma modellerini kullanma

5. Çalışmanın diğer araştırmacılar tarafından incelenmesi

6. Araştırmacıların ön yargıları

🅱️Dış geçerlik 

Araştırma sonuçlarının genellenip genellenemeyeceği meselesidir

Araştırmalarda güvenilirlik

Yürütülen çalışmalarda aynı sürecin izlemesi ile aynı sonuçlara varılması istenir gerçekleşmiyorsa güvenilir değildir 

istatistiksel özellikleri bakımından ölçme hataları sabit sistemli ve rastgele hatalar olarak incelenebilir.

Sabit hatalar ölçme miktarı değişmeyen hatalardır puanlayıcı yanlılıklarını yansıtan tüm hatalara sistemli hatalar denir

Kaynakları iyi bilinmeyen ve ölçme sonuçlarına gelişi güzel karışan hatalara rastgele hatalar denir.

Güvenirlik katsayısı

İki uygulamadan elde edilen puanlar arasındaki korelasyon katsayısı iki uygulamanın ne derece tutarlı olduğu korelasyon katsayısı -1,00 ile +1,00 arasında değişmekle beraber hemen her zaman 0,00 ile +1,00 arasında değişir.

Güvenirlik ölçütleri

Yapılan bir ölçmede 3 tür güvenilirlik ölçütü aranabilir

1. zamana göre değişmezlik (süreklilik)

2. bağımsız gözlemciler arası uyum

3. iç tutarlık

Ölçme aracının geçerliliği ve güvenilirliği arasındaki ilişki

Güvenilirliği düşük ölçme sonuçlarının geçerliliği düşüktür 

güvenilirliği yüksek ölçme sonuçlarının geçerliliği yüksek olmayabilir.

 geçerliliği yüksek ölçme araçlarının güvenilirliği de yüksek olur 

Geçerlilik ve güvenirliğin tehditleri

Eğer ölçüm aracıyı ayrım yapmıyorsa eğer ölçüm aracı insan nesnelerin benzerlik ve farklılığını ortaya çıkarmıyorsa cevabı bilinmeyen veya belirsiz durumları ölçmek için işlemler yapılıyorsa ölçüm aracının gerçekten ilgilenilen olguyu ölçmeye yönelik olmadığı gibi durumlardır.

Geçerlilik ve güvenilirlik arasındaki ilişki

Bir ölçme işleminde güvenilirlik nasıl ölçülecek geçerlilik ise ne ölçülecek

Güvenilirlik geçerlilik için en büyük şarttır

Bütün hatalar geçerliliği düşürür

Bilim ve etik

Etik neyin yapılması neyin yapılmaması gerektiği ile ilgilenen bir öğretidir ve genel geçer ilkelerle iyi ve kötü belirlemeye çalışır felsefe tarihi boyunca birçok farklı etik anlayışı ortaya çıkmıştır Bu nedenle filozoflar arasında çeşitli görüş ayrılıkları vardır.

a) Bilim adamının etik sorumluluğu

b) Bilimle etik arasındaki çatışma alanları

b¹ teknolojik gelişmeler ve sonuçları

b² silahlanma

b³ Tıp

b⁴ gen teknolojisi bağlamında açığa çıkan etik problemler

Bilim ve siyaset etiği

Bilimsel araştırmalarda etik ve intihal

Sorunların çözümüne ulaştırılırken güvenilir olması gerekir bilimsel araştırma sürecinde bu etik dışı hataların birçok türü bulunmaktadır bunlar

Aşırma➡️ başka bilimsel araştırmalarda kullanılan verileri, bulguları, şekilleri ve ifadeleri sahiplerine Atıf yapmadan kullanmak olarak tanımlanabilir

Çarpıtma➡️ araştırma araçlarında, kayıtlarında ve işlemlerinde değişiklik yaparak araştırma sonucunu etkilemek şeklinde tanımlanabilir.

Dilimleme➡️ aynı araştırmanın sonuçlarını ayırarak çok sayıda yayın çıkarmak olarak tanımlanabilir.

Duplikasyon➡️ bir araştırmanın sonuçlarını farklı dergilere göndererek yayınlamak olarak tanımlanabilir.

Uydurma➡️ araştırma sonucu elde edilmemiş verileri araştırmadan elde edilmiş gibi gösterip kullanmak şeklinde tanımlanabilir.

İntihal aşırmacılık

İntihal, kaynak göstererek ya da göstermeyerek yapılan etik ihlali türlerindendir 

Kaynak göstermeden kaynaktaki tüm bilgileri almak, pek çok kaynaktan yararlanıp kendi düşüncesi gibi göstermek veriyor kendisinin daha önce yapmış olduğu çalışmasının verilerini aynı şekilde almak kaynak göstermeden yapılan intihal örnekleridir.

Yayın Yönetmeni➡️ Ferdi Yıldız

Yayın Koordinatörleri➡️Ümit Fidan,Yunus Bingöl,Diyar Korak